1. Na początek sześć cytatów (potem będzie ich więcej). Otóż w Piśmie Świętym czytamy:
Albowiem Ja, Pan, miłuję praworządność, nienawidzę grabieży i bezprawia … [Iż 61,8]
Nie knujcie w sercu zła względem bliźnich, nie przysięgajcie fałszywie, gdyż tego wszystkiego nienawidzę» - wyrocznia Pana. [Za 8,17]
Nienawidzę, brzydzę się waszymi świętami. Nie będę miał upodobania w waszych uroczystych zebraniach. Bo kiedy składacie Mi całopalenia i wasze ofiary, nie znoszę tego, na ofiary biesiadne z tucznych wołów nie chcę patrzeć. [Am 5,21-22]
Bo Ty nie jesteś Bogiem, któremu miła nieprawość, złego nie przyjmiesz do siebie w gościnę. Nieprawi nie ostoją się przed Tobą. Nienawidzisz wszystkich złoczyńców, zsyłasz zgubę na wszystkich, co mówią kłamliwie. Mężem krwawym i podstępnym brzydzi się Pan. [Ps 5,5-7]
Tych sześć rzeczy w nienawiści ma Pan, a siedem budzi u Niego odrazę: wyniosłe oczy, kłamliwy język, ręce, co krew niewinną wylały, serce knujące złe plany, nogi, co biegną prędko do zbrodni, świadek fałszywy, co kłamie, i ten, kto wznieca kłótnie wśród braci. [Prz 6,16-19]
Mimo że posyłałem do was nieustannie wszystkich moich sług, proroków, by mówili: „Nie czyńcie przecież tych wstrętnych rzeczy, których nienawidzę!” nie chcieli słuchać ani nie nakłonili swych uszu, by się odwrócić od swej nieprawości i by nie składać ofiar obcym bogom. Wybuchł więc mój wielki gniew i zapłonął przeciw miastom judzkim, przeciw ulicom Jerozolimy, tak że zostały obrócone w ruinę i pustkowie, jak to trwa do dziś. [Jr 44,4-6]
2. Ale z drugiej strony Kościół uczy też, że:
Nie będziesz żywił w sercu nienawiści do brata. Będziesz upominał bliźniego, aby nie zaciągnąć winy z jego powodu. [Kpł 19,17]
Jest zaś rzeczą wiadomą, jakie uczynki rodzą się z ciała:nierząd, nieczystość, wyuzdanie, uprawianie bałwochwalstwa, czary, nienawiść, spór, zawiść, wzburzenie, niewłaściwa pogoń za zaszczytami, niezgoda, rozłamy, zazdrość, pijaństwo, hulanki i tym podobne. Co do nich zapowiadam wam, jak to już zapowiedziałem: ci, którzy się takich rzeczy dopuszczają, królestwa Bożego nie odziedziczą. [Ga 5,19-21]
3. I właśnie dlatego wielu Autorów (oraz: autorów) nie szczędzi szczerych (oraz: mniej szczerych) próśb, modlitw lub apeli o uniknięcie (oraz: potępień dla) nienawiści:
W godzinach tryumfu nad klęską,
gdy w gniewie się Twoim objawisz,
daj siłę, daj radość zwycięską,
a wyrwij nam z duszy nienawiść.
– pisała w 1943 roku Leonia Jabłonkówna.
Każdy Twój wyrok przyjmę twardy
Przed mocą Twoją się ukorzę
Ale chroń mnie, Panie, od pogardy
Przed nienawiścią strzeż mnie, Boże
– śpiewał wiele lat później Jacek Kaczmarski słowami Natana Tenenbauma.
Oto przesłanie z Warszawy: W sprawie mowy nienawiści nie wystarczy nam egzekwowanie prawa. Europa potrzebuje wspólnych działań – uświadamiania i dawania świadectwa. Po to, aby umysły zamknięte dostrzegły, że ich działania często zabijają godność i poczucie wartości innych ludzi. Nie wolno uzasadniać mowy nienawiści wolnością słowa – trzeba pamiętać, że obojętność na przejawy mowy nienawiści może być tak samo zabójcza jak sama mowa nienawiści – mówił Michał Boni … w Belgradzie na organizowanej przez Radę Europy konferencji „Wolność Wypowiedzi i Demokracja w Dobie Ery Cyfrowej – Wyzwania, Prawa, Odpowiedzialność”, której współprzewodniczył.
Rola, jaką w Polsce w ustroju parlamentarnym pełni Sejm i Senat, to nie tylko uchwalanie ustaw i tworzenie porządku prawnego. To także rola strażnika ideałów ustrojowych, a wśród nich szacunku dla państwa jako organizatora pracy narodu. To rola strażników praw mniejszości, prawa do wyrażania odrębności i odmienności w ramach konstytucyjnego porządku. Właśnie z tego powodu spoczywa na nas obowiązek przeciwstawiania się agresji, przejawiającej się choćby w złym języku, w mowie nienawiści, która niszczy ludzi i nasze wspólne dobro, jakim jest państwo polskie. – mówiła Marszałek Sejmu Ewa Kopacz na 21. Posiedzeniu Senatu RP.
Wnioski (I):
Na pozytywną ocenę zasługuje jedynie tzw. nienawiść do grzechów (odium abominationis), złych nawyków i czynów (KKK 1933); ten rodzaj nienawiści przypisuje się nawet Bogu. (Prz 6,16-19).
[Encyklopedia katolicka. T. 13, Modlitwa - notyfikacja. Lublin : Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2009, ł. 1147; wszystkie wyróżnienia w tekście moje – M.G.]
Stosunek woli do poznanego dobra objawia się jako miłość, a do zła – jako nienawiść.
[o. Marian Pirożyński CSSR, Kształcenie charakteru. Warszawa : Inicjatywy Wydawniczej «ad stra», 1999, s. 49.]
Wnioski (II):
Powinniśmy nienawidzić zła, ale brata grzesznika kochać i chcieć jego dobra.
Nienawiść bywa dobra, a nawet wskazana, gdy jest nienawiścią do grzechów; złych czynów, nawyków i zaniechań.
